RC ESC Ne İşe Yarar, Özellikleri ve Çeşitleri Nelerdir
14-12-2017
19:13
|
Elektronik Hız Kontrol (ESC) Nedir? Ne İşe Yarar? |
ESC ler DC motorları sürmek için kullanılan elektronik devrelerdir. Uzaktan kumandalı araba, model uçak, model tekne veya drone motorlarının kontrol edilmesini sağlarlar. Motorların hızını ve yönünü ESC ile kontrol edebiliriz.
Örneğin bir rc model arabanın ileri veya geri gitmesini ve hızını ESC ile kontrol ederiz. Uzaktan kumanda vericisinden gönderilen sinyal rc aracın içerisindeki kumanda sisteminin alıcısına iletilir. Alıcı sinyali ESC ye gönderir ve motor ile ilgili komutlarımız gerçekleşir. Farklı projelerde kullanmak için ESC devreleri bağımsız elektronik sürücüler ile de kontrol edilebilir. |
|
ESC Nasıl Çalışır?
Motora güç verecek olan batarya ESC ye bağlanır. Motor da ESC ye bağlanır. ESC nin kontrol kablosu ise kumanda alıcısına bağlanır. Bir çok ESC de BEC diye adlandırılan bir özellik mevcuttur. BEC bataryadan gelen voltajı düşürerek kumanda alıcısının beslenmesini sağlar. Genellikle motor için kullanılan bataryaların voltajı kumanda alıcısının çalışma voltajından yüksektir. Bu yüzden alıcının zarar görmemesi için bu voltaj değeri BEC ile düşürülerek alıcıya ulaştırılır. Bazı ESC lerde BEC yoktur. Bu durumda alıcıyı beslemek için harici uygun voltajlı batarya kullanmak gerekir.
Drone sistemlerinde BEC siz ESC ler kullanılır. Dronelarda ESC ler direk olarak alıcıya bağlanmaz. ESC ler uçuş kontrol devresine bağlanır. Alıcı da bu devreye bağlanır. RC uçak, helikopter, araba ve tekneler de ise ESC bağlantısı aşağıdaki şemadaki gibidir.
 ESC Çeşitleri Nelerdir?
RC ESC ler genel olarak iki başlıkta toplanabilir. 1- Fırçalı (Brushed) ESC: Motor bağlantısı 2 kablodan oluşan ve fırçalı motorlar ile kullanılan ESC ler.
2- Fırçasız (Brushless) ESC: Motor bağlantısı 3 kablodan oluşan ve fırçasız motorlar ile kullanılan ESC ler
Fırçalı ve fırçasız ESC ler kendi içlerinde kullanım yerlerine göre çeşitlere ayrılırlar.
Model uçak ve Helikopter ESC leri: Bu tip ESC ler tek yönlü çalışır ve tek yönde hızı kontrol etmemizi sağlarlar. Uçan araçlarda geri gitmek mümkün olmadığından çift yönlü ESC lere ihtiyaç yoktur. Genellikle BEC özelliği mevcuttur. Yüksek amperli bazı uçak ve helikopter ESC lerinde Bec olmayabilir. Bu durumlarda alıcıyı ve servo motorları beslemek için harici bec veya harici batarya kullanılır.
Model araba ESC leri: Bunlar çift yönlüdür. İleri, geri, fren ve hız kontrolü sağlarlar. Araba ESC leri üzerinde genellikle soğutucu plaka bulunur.
Model tekne ESC leri: Bu tip ESC ler de arabalardaki gibi genellikle çift yönlüdür. İleri, geri ve hız kontrolü sağlarlar. Ama bazı yüksek amperli tekne ESC lerinde geri özelliği yoktur. Tekne ESC lerinde genellikle su soğutma kanalı olur. Teknelerde ESC ler kapalı alanlarda durduğundan aşırı ısınmaya karşı soğutulmalıdırlar.
Drone ESC leri: Drone (Multikopter) ESC lerinde Bec özelliğine ihtiyaç yoktur. Bec olan ESC ler ile dron yapılmak isteniyorsa kontrol kablosunun pozitif kablosu kesilerek kullanılabilir. Drone ESC leri uçak ESC lerinden farklıdır. HZ değerleri daha yüksektir. Uçak ve helikopterlerde 50HZ lik ESC ler kullanılır. Drone ESC leri ise daha hızlı tepki verebilmeleri için genellikle 400Hz ve üstü olur.
ESC Neye Göre Nasıl Seçilir?
1. adım hangi tip araçta kullanacağımızıza göre (Araba, tekne, uçak, helikopter, drone)
2. adım fırçalı motor ile mi yoksa fırçasız motor ile mi kullanacağımıza göre.
3. adım ESC yi kullanacağımız motorun volt ve amper gibi teknik bilgilerine göre.
a- Motorun maksimum kaç amper ile çalıştığına göre alacağımız ESC nin amper değeri belirlenir. Örneğin motor maksimum 40 amper tüketiyorsa bunun için uygun ESC minumum 45-50 amper lik olmalıdır. Çünkü motor ekstra zorlandığında normalden daha yüksek akım çekeceğinden ESC nin kısa sürede zarar görmemesi için tampon güvenlik alanı bırakmak gereklidir.
b- Motorun çalışma voltajı ve kullanacağımız bataryanın voltaj değerine göre ESN nin voltaj değeri dikkate alınmalıdır. Örneğin 7.2 voltluk bir motor için en az 7.2v desteği olan bir ESC uygundur. Motorun ve bataryanın voltaj değeri ESC nin voltaj değerinden yukarıda olmamalıdır.
ESC ler Nasıl Bozulur? Uzun Ömürlü Olmaları İçin Nelere Dikkat Edilmelidir?
ESC lerin üzerinden çok yüksek akımlar geçer. Ve Her ESC nin bir kapasite ve dayanma sınırı vardır. Bu sınır akım (Amper) ve volt olarak aşılırsa ESC yanar. ESC nin zarar görmemesi için zorlanmasına müsaade edilmemelidir. Bu kullanıcın kontrolündedir.
ESL ler en çok rc model arabalarda bozulmaktadır. Çünkü en fazla arabalarda kapasite zorlanması yaşanır. Bu yüzden örneğimizi bu şekilde inceleyelim. Örneğin bir model arabada 50 amperlik bir esc olduğunu varsayalım. Normal kullanımda bu ESC araba için yeterlidir. Araç buna göre tasarlanmıştır. Normal sürüşte motor bu akımların altında çalışır. Fakat bir şekilde zorlanma veya sıkışma yaşandığında motor normalden fazla akım çekmeye başlar ve ESC nin sınırı aşılır. Bu durumda ESC yanacaktır. Çok yapılan hatalardan birsi araba bir engele takıldığında veya bir yere sıkıştığında gaz vermeye devam etmektir. Bu durumda tekerlekler normal turunda dönemediğinden veya hiç dönemediği için motor çok fazla akım çekmeye başlar. Motor tarafından çekilen akım ESC nin 50 amper sınırını aşar ve kısa bir süre sonra ESC yanar. Bu durum ESC lerin değil biz kullanıcıların hatasıdır. Kullanım esnasında ESC limitlerine dikkat edilmelidir. Çarpmalar da bozulmaya sebep olabilir. Bir diğer bozulma sebebi ise yanlış voltaj ile kullanılmalarıdır. ESC nin desteklediği voltaj değerinin üzerinde voltaj verildiğinde ESC bozulacaktır. ESC lerin amper ve volt limitlerini bilmemiz bu buna dikkat ederek kullanmamız ESC lerin uzun ömürlü olması için gereklidir.
ESC lerin çalışırken biraz ısınması normaldir. Kullanım esnasında aşırı ısınma oluşuyorsa ESC zorlanıyor demektir. Soğuması için bir süre bekletilmeli ve kullanılmamalıdır. Bazı araba ESC lerinde aşırı ısınmaya karşı koruma mevcuttur. Aşırı ısındığında ESC motora giden elektriği keser. Bu özellik kısmi koruma sağlar. Aşırı sıkışma ve veya zorlanmalarda ESC nin yanmasını engelleme açısından koruma sağlayamaz.
Sonuç olarak ESC ler ve ESC lerin kullanıldığı model araçlar yüksek akım ile çalışan araçlardır. Bu ürünleri kullanmak temel mekanik beceri gerektirir. Teknik sınırların bilincinde olunmalı ve bilinçli bir şekilde kullanılmalıdırlar.
|
|